دانشجوی دکتری عرفان اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران
چکیده
شکل‌گیری و تدوینِ عرفان مسیحی از ساحات جذاب و در عین حال تقریباً مغفول در میان حوزه‌های پژوهشِ آکادمیک در ایران است. «عارفی در قامت خطاط صحرا: اِوَگریوس پانتیکوس» فصلی مستقل از کتابی به نام عارفان، به قلمِ ویلیام هارملس، استاد فقید دانشگاه کریتون، است. فصلِ موصوف پژوهشی ژرف و عالمانه است در بابِ زندگی، احوال و افکار یکی از عارفانِ بزرگ و بنیان‌گذاران - هرچند نه‌چندان شهیر- عرفان مسیحی به نام اِوَگریوس پانتیکوس. اِوَگریوس در زمرهٔ آباء صحرا و از پیش‌قراولانِ عرفان مسیحی به شمار می‌رود. آباء صحرا از جمله زاهدان و راهبانِ قرون سوم و چهارم مسیحیت بودند که خانه‌ها و شهرهای آبادشان را رها کردند و شهروندانِ ملکوت در صحاری مصر شدند. ایشان را می‌توان واضعِ بسیاری از ابداعات و روش‌های سیر و سلوک معنوی در عرفان مسیحی دانست. اِوَگریوس پانتیکوس از جملهٔ همین آباء صحرا است که از رهگذر خطاطی روزگار می‌گذرانید و یکی از نوآوری‌های معنوی‌اش شناسایی و مطرح‌کردن «گناهان کبیرهٔ هفت‌گانه» است. اِوَگریوس را به شهادت آثارش می‌توان از عارفانی دانست که از روان‌شناسان خبرهٔ روح نیز بوده است. او از نخستین کسانی است که در عرفان مسیحی طرحی در انداخت برای سیرِ الی‌اللهِ روح.
)