تعامل دین و هنر: تأثیر آثار هنری بر فضاسازی معنوی در اماکن دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ هنر ایران اسلامی، دانشگاه هنر، اصفهان، و طلبه سطح دو مدرسه اهل‌البیت (ع) شاهین‌شهر، ایران

چکیده


فراگیرترین ماهیتی که جهان زیستی بشر را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد دین است. دین دربرگیرنده آرامش‌ها، جنگ‌ها، عمران، خرابی‌ها و ... است. هنر ابزار پُرقدرت دین در این میانه در کمک به نشر و گسترش عقاید و افکار و مرزداری از آن است. آموزش هنر در جامعه از یک سو در بُعد اجرایی به بسط و گسترش و غنای تکنیک‌ها و زیبایی‌های هنری و معنوی در دین کمک می‌کند و از سوی دیگر در بُعد مخاطب همچون رسانه اجتماعی مخاطب را به رشد هدایت می‌کند. هر دین به فراخور فلسفه وجودی‌اش می‌تواند طبق محتوای ارزشی‌اش سفارش‌دهنده آثار هنری دینی باشد و نهایت استفاده را از هنر ببرد و در مقابل، راز ماندگاری هنر نیز در تعامل با ادیان بوده است، چراکه تاریخ‌نگاری‌های هنر در بستر سفارش‌دهندگان دینی به چشم می‌خورد و به علت معنویت مکانی آثار هنری هم تا حد امکان حفظ شده است. با این همه، جریان‌های هنری مولد معنویت و گرایش‌های فراطبیعی نبودند، بلکه شأن الاهی و اجتماعی دین ایجاب می‌کرد که هنر بستری برای ایجاد انگیزه و تعامل و فضاسازی معنوی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
اسکندری،رسول؛ آشوری، محمدتقی (1395). «جامعه و فرهنگ و تأثیر آن بر فرم سفال پیش از تاریخ سیلک»، در: نامه هنرهای تجسمی و کاربردی، ش18، ص23-42.
حیدری، علی‌اکبر (1391). «تحلیل فضایی معماری معبد آناهیتا کنگاور»، در: مطالعات شهر ایرانی‌اسلامی، ش7، ص73-86.
دهقانی فیروزآبادی، مجید (1395). «بررسی نقش عبادت در شکل‌گیری هنر مسلمین: مطالعه موردی مسجد جامع یزد»، در: مجموعه مقالات دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت.
ذکایی، محمدسعید؛ حسنی، محمدحسین (1394). «گونه‌شناسی کاربران رسانه‌های اجتماعی»، در: راهبرد اجتماعی‌فرهنگی، س5، ش17، ص37-64.
رافائل، ملیسا (2016). یهودیت و هنرهای تجسمی، در: www.oxfordre.com
رضازاده جودی، محمدکاظم (1393). «بررسی و نقد آموزه تجسد در مسیحیت»، در: حکمت و فلسفه، س10، ش2، ص87-102.
زین‌‌العابدین، سمانه (1399). «چرا پاپ، خانه حضرت ابراهیم (ع) را برای سخنرانی برگزید؟»، در: خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، کد خبر: 84255422.
ستایشی، زهرا؛ مرادی، سعید (1395). «رابطهٔ هنر و دین»، دومین کنفرانس سالانه پژوهش‌های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری.
طبرسی، علی بن حسن (1392). مشکاة الانوار فی غرر الاخبار، قم: دار الثقلین.
طیبی، ناهید (1388). «ابزار و شیوه‌های تبلیغ دینی»، در: نامه جامعه، ش58، ص35-40.
موسوی، سید رضی (1390). «هنر اسلامی در آیینه فتوت‌نامه‌ها با تأکید بر فتوت‌نامه چیت‌سازان»، در: مطالعات هنر اسلامی، ش15، ص21-34.
مهدوی‌نژاد، محمدجواد؛ مشایخی، محمد (1389). «بایسته‌های طراحی مسجد بر مبنای کارکردهای فرهنگی‌اجتماعی»، در: آرمان‌شهر، ش5، ص65-78.
Kaizer, Ted (2016). An Even More Unexpected Find: The Synagogue of Dura-Europos and its Place in Local Society, at: www.ucl.ac.uk
www.chayacassano.commons.gc.cuny.edu
www.gallerytoday.com
www.iranatlas.info
www.metmuseum.org/art/collection/search/773026