دانشجوی دکتری دین‌پژوهی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
چکیده
مقصود اصلی این نوشتار بازنگری و بازخوانی جایگاه زنان، به‌ویژه زینب کبری (س) در کاروان عاشورا است. حضور و نقش زنان در این عرصه چنان پُررنگ و تأثیرگذار بوده که با اسارتشان به دست یزیدیان، برگی تازه و متفاوت از دفتر حوادث پس از عاشورا رقم خورده است. در این نوشتار با رویکردی نقلی‌تحلیلی، گفتار، کردار و حالات برخی بانوان اثرگذار در واقعه عاشورا را توصیف می‌کنیم و سپس با مرور مهم‌ترین مطالبات فمینیستی، نقاط تلاقی چشمگیری را میان این دو نگرش به دست خواهیم آورد. از همین منظر، عنوان فرعی «فمینیسم عاشورایی» را برای این نوشتار برگزیدیم؛ ایثار، فداکاری، شجاعت، صلابت، بصیرت، آگاهی، توانایی‌های جسمی و روانی، توانایی مدیریت بحران و مانند آنها، از جمله ویژگی‌هایی است که بانوان کاروان عاشورا را از تمامی بانوان قبل و پس از آن جدا می‌کند؛ این خصوصیت‌ها که خود برخاسته از جایگاه کرامت‌مند زنان تربیت‌شده خاندان پیامبر (ص) است، با بسیاری از خواسته‌های مدافعان حقوق زنان در طول تاریخ هماهنگ و سازگار است: احقاق حق آموزش و پرورش، حق رأی، حق مالکیت، حق مشارکت‌های سیاسی، حق مشارکت‌های اجتماعی و سرانجام در یک کلام، آزادی و برابری، از این نوع است.
)