اعتقادات امامیه از منظر شهید اول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری رشته شیعه شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

شهید اول از عالمان برجسته شیعه در سده‌های میانی، در مکتب کلامی حله، بود. وی، افزون بر تبحر و جایگاهی بلند در دانش فقه، در حوزه اعتقادات نیز صاحب‌نظر بود. شهید با طرح روشمند مباحث فکری کوشید نیاز‌های مطرح در عصر خود را پاسخ دهد. وی در این زمینه به نوآوری‌هایی نیز دست یافت. با مراجعه به رساله‌های کلامی وی درمی­یابیم که وی از روش‌ها و استدلال‌های عقلی برای اثبات و اتقان مباحث اعتقادی بهره فراوانی برده است؛ هرچند از توجه و استناد به ادله نقلی نیز غافل نیست. همچنین، می‌کوشد مسایل اعتقادی را مختصر و در عین حال مستدل بیان کند. در مقاله پیش رو، برآنیم تا دیدگاه شهید اول در
مباحث عقیدتی امامیه را با تکیه بر رساله
الأربعینیه و نیز سایر تألیفات کلامی وی تبیین کنیم.

کلیدواژه‌ها


آصفی، محمدمهدی (بی‌تا). مقدمه الروضه البهیه، تحقیق: کلانتر، بیروت: دار العالم الاسلامی.
ابن‌تیمیه، احمد بن‌عبدالحلیم (1423). مجموع فتاوی، الطبعة الاولی، بی‌جا: بی‌نا.
ابن‌شهبه، احمد بن‌قاضی شهبه (1994). تاریخ ابن‌شهبه، دمشق: الدراسات العربیه.
ابن‌میثم، میثم بن‌علی بن‌میثم (1406). قواعد المرام فی علم الکلام، تحقیق: سید احمد حسینی، چاپ دوم، قم: مکتبة المرعشی.
امین، سیدحسن (1418). الشهید الاول، محمد بن‌مکی، الطبعة الاولی، بیروت: الغدیر.
بحرانی، یوسف (بی‌تا). لؤلؤ البحرین فی اجازه قره العین، تحقیق: بحرالعلوم، قم: آل البیت.
بیاضی، فعلی بن‌محمد (1422). اربع رسایل کلامیه، الطبعة الاولی، قم: مرکز الدراسات الاسلامیه.
ترابی، احمد (1388). شهید اول نخستین شهید راه فقاهت، چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
حسینی، سید علی (بی‌تا). «مصلحت از دیدگاه علامه حلی و شهید اول»، در: مجله فرهنگ جهاد، ش2، س12، ص53-60.
شبارو، محمد عصام (1380). دولت ممالیک و نقش سیاسی و تمدن آنان در تاریخ اسلام، مترجم: شهلا بختیاری، چاپ اول، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
شوشتری، قاضی نورالله (1354). مجالس المؤمنین، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
شهرستانی، محمد بن‌عبدالکریم (1364). الملل و النحل، چاپ سوم، قم: نشر شریف مرتضی
الشهید الثانی، زین‌العابدین بن‌علی (بی‌تا). الروضة البهیه، تحقیق: کلانتر، بیروت: دار العالم الاسلامی.
شهید اول، محمد بن‌مکی (1388الف). الاربعینیه، موسوعة الشهید الاول، ج18، الطبعة الاولی، قم: مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیه.
ـــــــــــ (1388ب). الدروس الشرعیه فی ‌فقه الامامیه، الطبعة الاولی، قم: مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیه.
ـــــــــــ (1388ج). ذکری الشیعه، موسوعة الشهید الاول، ج3، الطبعة الاولی، قم: مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیه.
ـــــــــــ (1388د). الطلائعیه، موسوعة الشهید الاول، ج18، الطبعة الاولی، قم: مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیه.
ـــــــــــ (1388ه‍). المقالة التکلیفیه، موسوعة الشهید الاول، ج18، الطبعة الاولی، قم: مرکز العلوم و الثقافة الاسلامیه.
فرهانی، مهدی (1377). مهاجرت علمای شیعه از جبل‌عامل به ایران در عصر صفوی، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
مجلسی، محمد باقر (بی‌تا). حق الیقین، [بی‌جا]: انتشارات اسلامیه.
مختاری، رضا (1383). الشهید الاول حیاته و آثاره، چاپ اول، قم: بوستان کتاب.
مرتضی، علی بن‌حسین (1411). الذخیره فی علم الکلام، تحقیق؛ سید احمد حسینی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
مفید، محمدبن محمد (1413). اوائل المقالات، الطبعة الاولی، قم: مؤتمر العالمی للشیخ المفید.
موسوی خوانساری (1411). روضات الجنات، الطبعة الاولی، بیروت: دار الاسلامیه.
مهاجر، جعفر (1410). الهجرة العاملیهالی ایران، فی العصر الصفوی، الطبعة الاولی، بیروت: دار الروضة.