اندیشه‌های کلامی ‌شیخ جعفر کاشف‌الغطاء

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب.

چکیده

شیخ جعفر کاشف‌الغطاء، فقیه و متکلم قرن 12و 13 هجری و مرجع شیعیان در عصر خود است که توانست، علاوه بر ارائه اندیشه فقهی مستدل و قوی، در عرصه کلام نیز فعالیت کند و نخستین کسی است که در تشیع در مقابل وهابیت نقد نوشت. مقاله حاضر با نگاهی گذرا به زندگی و مبارزات کاشف‌الغطاء در دفاع از حریم دین و تشیع، می‌کوشد دیدگاه‌های کلامی وی را به روش توصیفی بیان کند. برای این منظور کتاب عقائد الجعفریه را محور قرار داده، با رجوع به آثار خطی و چاپی، دیدگاه‌های کلامی ایشان را تبیین می‌کند. توجه به مسئله کفر و ایمان و تقسیمات مختلف از آن، تفکیک اصول ایمان و اسلام و پذیرفتن هم‌زمان نظریه صرفه و فصاحت و بلاغت در مورد اعجاز قرآن و همچنین رویکرد عقلی و نقلی به مسائل کلامی، از نکات قابل توجه در اندیشه کاشف‌الغطاء است. نگاه فقهی وی نیز در موضوعات کلامی ‌بی‌تأثیر نبوده و سبب شده است در برخی موارد نظر فقهی در خصوص اعتقاد به یک موضوع بدهد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
الأمین العاملی، سید محسن (1406). أعیان الشیعه، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
بهبهانی، محمد (بی‌تا). اصول الاسلام و الایمان (خطی)، کتاب‌خانه آیت‌الله العظمی‌گلپایگانی، ش141/20.
بهبهانی، محمد (بی‌تا). اصول دین (خطی)، کتاب‌خانه مرکزی دانشگاه تهران، ش6990.
بهبهانی، محمد (1424). مصابیح الظلام فی شرح مفاتیح الشرایع، چاپ اول، قم: مؤسسه وحید بهبهانی.
بهشتی، ابراهیم (1390). اخباری‌گری: تاریخ و عقائد، چاپ اول، قم: دار الحدیث.
الطهرانی، آقا بزرگ (1408). الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم: انتشارات اسماعیلیان.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (1414). منهج الرشاد، تحقیق: سید مهدی رجائی، طبعه الاولی، قم: امیر.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (1422). کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، چاپ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (بی‌تا د). کاشف‌ الغطاء القواعد السته عشر، نجف: مؤسسه کاشف ‌الغطاء.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (1319)‌. الحق المبین فی تصویب المجتهدین و تخطئه الاخباریین، چاپ اول، تهران: ناشر: شیخ احمد شیرازی.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (خطی) (بی‌تا الف). بغیه الطالب فی معرفه المفرض والواجب، مؤسسه کاشف‌ الغطاء، ش7.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (خطی) (بی‌تا ب). غایه المامول فی علم الاصول، مؤسسه کاشف‌ الغطاء، ش326.
نجفی (کاشف‌الغطاء)، جعفر بن خضر مالکی (خطی) (بی‌تا ج). مشکاه المصابیح فی شرح دره بحر العلوم، مؤسسه کاشف‌ الغطاء، ش196.
 نراقی، ملا احمد بن محمد مهدی (1422). رسائل و مسائل، چاپ اول، قم: کنگره نراقیین ملامهدی و ملااحمد.