مراحل سلوک در عرفان مسیحی و پالایش بودایی: مقایسه قصر درونی ترزای آویلایی و راه پالایش بوداگوشه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری عرفان و تصوف اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

شباهت‌های بین سنت‌های عرفانی مسیحیان، یهودیان و مسلمانان، به‌خصوص برای عبور از شکاف بین ادیان الاهی و غیرالاهی سودمند خواهد بود. این نوشته منازل عرفانی در نوشته‌های بوداگوشه، عالم بودایی، و قدیس ترزا، عارف مسیحی، را مقایسه می‌کند. ترزا، راه را به هفت مرحله تقسیم می‌کند و می‌کوشد به شمار فراوان منازل هر مرحله اشاره کند تا نشان دهد که راه ممکن است شکل‌های متفاوتی به خود بگیرد. به نظر می‌رسد بیشتر نکات گفته‌شده در سه منزل اول ترزا در اندیشه بوداگوشه معادل دارد. بین شرح‌های ترسا و بوداگوشه، مجموعه کاملی از شباهت‌ها وجود دارد؛ به‌ویژه، الگوهای مسیر، که موازی هم اجرا می‌شوند. هر دو با پاکی آغاز می‌کنند، هر دو به سوی حالت‌های درونی‌سازی، لذت و آرامش حرکت می‌کنند، سپس به سمت پدیده خلسه می‌روند، و بعد، پس‌زدن دنیا که با کسب غیرعادی معرفت ترکیب شده است، و هر دو با معرفتی تحول‌یافته پایان می‌پذیرند که برای همیشه در دسترس باقی خواهد بود. اگرچه تفاوت بسیار در جزئیات وجود دارد، و متن‌های متفاوت بسیار در میان است، ساختار کلی شباهت چشمگیری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


T: Interior Castle, Riverhead Books, St. Teresa of Avila, New York, 2004.
Vism: Visuddhimagga: The Path of Purification, Bhadantacariya Buddhaghosa, Buddhist Publication Society, Kandy, Sri Lanka 1991.