تأویل گناهان انبیا در تفاسیر یهودی قرون وسطا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

گناهان منسوب به انبیا در کتاب مقدس توجه بسیاری را برانگیخته است. مسلمانان این گناهان را یکی از دلایل بی­اعتباری آن کتاب دانسته­اند. مفسران یهودی نیز به نوبۀ خود با متون مربوط به این خطاها دست و پنجه نرم کرده، به اشکال گوناگون درصدد برآمده‌اند که آنها را تأویل کنند. در این پژوهش، نمونه‌هایی برجسته از خطاهای منسوب به شخصیت‌های کتاب مقدس مانند ابراهیم، اسحاق، یعقوب، موسی، هارون، داوود، سلیمان و... را مطرح و تأویل این خطاها را در تفاسیر یهودی به‌ویژه در قرون وسطا بررسی خواهیم کرد. روش­های این مفسران عبارت­اند از: تغییر در قرائت ظاهر متون با تغییر اعراب و مرجع ضمیر و ترکیب و تقطیع جملات، توجه به ابهام در معنای کلمات، تأکید بر علم نبی، کمک گرفتن از آیات دیگری که به‌نوعی نشان‌دهندۀ بی‌گناهی شخص مورد نظر هستند، رجوع به شریعت نوح و یا احیاناً شریعت سام در مورد انبیای پیش از موسی و استفاده از حکایات اگادایی‌ـ‌میدراشی که در این تفاسیر بسیار بارز است و به تغییر بنیادین در فهم روایات کتاب مقدس می­انجامد. این تأویلات نه لزوماً بر اساس ضرورت کلامی، بلکه به سبب ضرورت اخلاقی‌ـ‌تعلیمی و نیز با توجه به جایگاه والای انبیا در میان یهودیان صورت گرفته است تا در نهایت، توصیف کتاب مقدس از انبیا به تصور خوانندگان از آنان نزدیک‌تر شود.

کلیدواژه‌ها


ابن‌حزم الظاهری، علی (1422/2002)، الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، تحقیق یوسف البقاعی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
الصدوق، محمد بن‌علی بن‌الحسین (1413)، الاعتقادات، تحقیق عصام عبدالسید، در مصنفات الشیخ المفید، قم: المؤتمر العالمی لألفیه الشیخ المفید.
الفیومی، سعید بن‌یوسف (المعروف بسعدیا) (1880)، کتاب الامانات و الاعتقادات، تصحیح لنداور (Landauer)، لایدن: ناشر نامشخص.
المرتضی، علی بن‌الحسین (1380)، تنزیه الانبیاء و الائمه علیهم السلام، تحقیق فارس حسون کریم، قم: بوستان کتاب.
المفید، محمد بن‌محمد بن‌نعمان (1413)، تصحیح اعتقادات الامامیه، تحقیق حسین درگاهی، در مصنفات الشیخ المفید، قم: المؤتمر العالمی لألفیه الشیخ المفید.
 
Books of the Bible Series (1994), tran. A. J. Rosenberg, New York: Judaica Press.
Fraade, Steven D. (2007), “Rabbinic Midrash and Ancient Jewish Biblical Interpretation”, in Cambridge Companion to the Talmud and Rabbinic Literature, ed. Charlotte Elisheva Fonrobert and Martin S. Jaffee, New York: Cambrdige University Press, pp. 99-120.
Hebrew-English Edition of the Babylonian Talmud (1984), London: Soncino Press.
Kugel, James (17 August 2009), RE: “Questions,” Email to Fatima Tofighi.
Mills, Mary E (2001), Biblical Morality: Moral Perspectives in Old Testament Narratives,Burlington: Ashgate.
Schofer, Jonathan Wyn (2007), “Rabbinical Ethical Formation and the Formation of Rabbinic Ethic Compilations,” in Cambridge Companion to the Talmud and Rabbinic Literature, ed. Charlotte Elisheva Fonrobert and Martin S. Jaffee, New York: Cambrdige University Press.
Zevit, Ziony (2004), “The Prophet versus Priest Antagonism Hypothesis: Its History and Origin,” in The Priests in the Prophets: The Portrayal of Priests, Prophets, and Other Religious Specialists in the Latter Prophets, ed. Lester L. Grabbe and Alice Ogden Bellis, London and New York: T&T Clarke International, pp. 189-217.
Zohar (1931-34), tran. Harry Sperling and Maurice Simon, New York: Rebecca Bennett Publications.
צוקר, מושה (1966)، "האפשר שנביא יחטא", תרביץ לה. עמ'، 149ـ173.