دریای ایمان: بررسی خوانش ناواقع‌گرایانه دان کیوپیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفه دین

چکیده

در کنار هم قرارگرفتن دو واژه ناواقع‌گرایی و دینی، مفهوم کلامی جدیدی را می‌سازد. مسئله ناواقع‌گرایی دینی با ابتنا بر پیشینه‌ای‌ از تأملات فلسفی در خصوص واقعیت داشتن جهان اعم از محسوس و نامحسوس، وجود حقایق مابازای مفاهیم دینی را انکار می‌کند. این رویکرد نوین کلامی هرچند به استناد اندیشه‌های ویتگنشتاین و نیز مبانی زبان‌شناختی پست‌مدرنیسم در فضایی فلسفی قرار دارد، اما ندای اعتراض در مقابل مرجعیت مطلق کلیسا نیز بیانگر جنبه‌های اجتماعی آن است. مخالفان این رویکرد که به نوعی اصالت واقع در خصوص مفاهیم دینی قائل هستند، توجه ویژه‌ای به مسئله صدق و متفرعات معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی آن اختصاص داده‌اند و در مقایسه با مفهوم ایمان، آن را همچون اقیانوسی آرام و بی‌کران معرفی کرده‌اند. نوشتار حاضر در سه محور تدوین و ارائه شده است. ابتدا پیشینه‌ای از بحث ناواقع‌گرایی دینی ارائه می‌شود و سپس خوانش ناواقع‌گرایانه دان کیوپیت، بررسی می‌گردد. در مقابل نیز دفاعیه‌های الاهیات واقع‌گرا (real)، با تکیه ویژه بر نقد برایان هبلث‌ویت، در قالب سه رویکرد کارکردی، زبان‌شناختی، و معرفت‌شناختی مورد توجه قرار خواهند گرفت، و در نهایت برتری رویکرد معرفت‌شناختی بر زبان‌شناختی به‌عنوان ایده نهایی این نوشتار پیشنهاد خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


اکرمی، سید امیر (1384)، «جان هیک و ناواقع‌گرایی دینی»، فصلنامه مدرسه، شماره دوم.
اکرمی، موسی (1384)، کانت و مابعدالطبیعه، تهران: گام نو.
باربور، ایان (1362)، علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
بوخنسکی، ا.م (1383)، فلسفه معاصر اروپایی، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
پالس، دانیل (1385)، هفت نظریه در باب دین، ترجمه محمدعزیز بختیاری، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
پویمن، لوئیز (1387)، معرفت‌شناسی (مقدمه‌ای بر نظریه شناخت)، ترجمه رضا محمدزاده، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
تالیافرّو، چارلز (1382)، فلسفه دین در قرن بیستم، ترجمة انشاء الله رحمتی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
رورتی، ریچارد (1388)، حقیقت پست مدرن (مقالات و مصاحبه‌ها)، ترجمه محمد اصغری، تهران: انتشارات الهام.
ژیلسون، اتین (1384)، تومیسم درآمدی بر فلسفه قدیس توماس آکوئینی، ترجمه سید ضیاء‌الدین دهشیری، تهران: انتشارات حکمت.
ـــــــــــ (1386)، «خدا در فلسفه جدید و تفکر معاصر»، مجله ارغنون، شماره6/5.
صانعی دره‌بیدی، منوچهر (1376)، فلسفه دکارت، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
ضیمران، محمد (1379)، ژاک دریدا و متافیزیک حضور، تهران: انتشارات هرمس.
علیزمانی، امیرعباس (1384)، سخن گفتن از خدا، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
کوال، استینار و دیگران (1380)، پست مدرنیته و پست‌مدرنیزم، ترجمه و تدوین حسینعلی نوذری، چاپ دوم، تهران: انتشارات نقش جهان.
کیوپیت، دان (1379)، «ایمان ناواقع‌گرایانه»، ترجمه ابراهیم سلطانی، مجله بازتاب اندیشه، شماره 5.
ـــــــــــ (1386)، «مسیح جهان مسیحیت»، اسطوره تجسد خدا، ویراسته جان هیک، ترجمه عبدالرحیم اردستانی و محمدحسن محمدی مظفر، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
ـــــــــــ (1380)، دریای ایمان، ترجمه حسن کامشاد، تهران: طرح نو.
ـــــــــــ (1387)، عرفان پس از مدرنیته، ترجمة الله‌کرم کرمی‌پور، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
ماتیوز، اریک (1378)، فلسفه فرانسوی در قرن بیستم، ترجمه محسن حکیمی، تهران: ققنوس.
مک‌گراث، الیستر (1384)، درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
نوذری، حسینعلی (1379)، صورت‌بندی مدرنیته و پست‌مدرنیته بسترهای تکوین تاریخی و زمینه‌های تکامل اجتماعی، تهران: انتشارات نقش جهان.
هیک، جان (1382)، بعد پنجم، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: انتشارات قصیده‌سرا.
Alston, wiliam. (1996), A conception of Truth, New York: cornell university press.
Hebblethwaite, Brian (1988), The ocean of Thruth. A Defence of Objective Theism, Cambridge university press.
Byrne, peter (2003), God and realism, Burlington: Ashgat.
Hick, john (1997), Disputed question in theology of religion, London: Macmillan.
Norris, christofer (2002), Truth matters: Realism, Anti realism and response-dependence, Edinburg university.