عمان و اباضیه معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

اباضیه از مذاهب پویای معاصر در جهان امروز است که صبغه تاریخی و کلامی‌اش نیز مد نظر پژوهشگران و محققان عرصه مذاهب واقع شده است. کشور عمان با سابقه‌ای کهن، امروزه پایتخت این مذهب به شمار می‌آید. شخصیت‌‌های سیاسی و مذهبی فعال در این کشور جزء رهبران ملی و مذهبی مردم عمان‌اند و اباضیان در دوران معاصر از آنها به نحو شایسته‌ای پیروی می‌کنند. عمان و اباضیه معاصر را در خلال مطالعه دو مرجع اساسی می‌توان شناخت؛ حاکم اسلامی، و مفتی مذهب. وضعیت کنونی اباضیه معاصر مرهون تلاش‌های این دو شخصیت است. سلطان قابوس، حاکم و پادشاه رسمی این کشور و از شخصیت‌های مهم اباضیه در دنیای معاصر بود؛ شخصیتی که زعامت سیاسی آنها را بر عهده داشت و در امامتی شبیه به مرحله ظهور، با سیاست‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی‌اش عهده‌دار هدایت مردم در کشور عمان بود. از طرف دیگر، عنصر فعال و مفتی این کشور، احمد بن حمد خلیلی است که با شیوه‌های متنوع و راهکارهای فقهی سبب دوری مردم از بدعت‌ها و تبیین مسائل و احکام جدید با روش اجتهادی خویش شده است. وی به سماحت و سهولت شریعت توجه بسیار دارد و مکتب جدیدی را در فتوادادن پایه‌ریزی کرده است. این مقاله عهده‌دار بررسی نقش و فعالیت‌های این دو مرجع مهم در مذهب اباضیه در عمان معاصر است.

کلیدواژه‌ها


منابع

قرآن کریم.
اداره بررسی‌های مرکز اعزام مبلغ خارج از کشور وزارت امور خارجه (1378). طلایه عمان، تهران: معاونت ارتباطات اداره کل اعزام مبلغ به خارج از کشور وزارت امور خارجه، چاپ اول.
آل ثانی، حمود بن یحیی (2009). التجدید الفقهی فی الافتاء العمانی المعاصر: ندوة التقنیین والتجدید فی الفقه الاسلامی المعاصرة، مسقط: وزارة الاوقاف والشئون الدینیة، الطبعة الاولی.
بربر، محسن (2004). الاباضیة، لبنان: مؤسسة الحدیثة للکتاب، الطبعة الاولی.
بوسعیدی، سالم (بی‌تا). الرائع فی التاریخ العمانی، مسقط: مکتبة الانفال، الطبعة الاولی.
پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج الفصاحة، تهران: دنیای دانش، چاپ چهارم.
خلیلی، احمد بن حمد (1423). الفتاوی، عمان: الاجیال للتسویق، الطبعة الاولی.
سالمی، عبدالله بن حمید (بی‌تا). تحفة الاعیان بسیرة اهل عمان، مسقط: مکتبة الامام نور الدین السالمی، الطبعة الاولی.
شقصی الرستاقی، خمیس بن سعید بن علی بن مسعود (2006). منهج الطالبین و بلاغ الراغبین، مسقط: مکتبة مسقط، الطبعة الاولی.
صدوق، محمد بن علی (1403). معانی الاخبار، قم: جامعه مدرسین، چاپ اول.
صوافی، صالح بن احمد (1997). الامام جابر بن زید العمانی و آثاره فی الدعوة، عمان: وزارة التراث القومی والثقافة، الطبعة الثانیة.
عاشور، سعید عبد الفتاح (1412). تاریخ اهل عمان، عمان: وزارة التراث القومی والثقافة، الطبعة الاولی.
عرب، محمد (1377). آشنایی با مذهب اباضی، تهران: علمی‌فرهنگی، چاپ اول.
کامران مقدم، شهین‌دخت (1356). تاریخ کشورهای همجوار ایران، تهران: دانشگاه تربیت معلم، چاپ اول.
کرمی، ناصر (1388). عمان، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی وابسته به مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
متقی‌زاده، زینب (1384). جغرافیای سیاسی شیعیان منطقه خلیج فارس، قم: شیعه‌شناسی، چاپ اول.
نواب، سید ابوالحسن (1393). درس‌نامه جغرافیای تشیع، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، چاپ اول.
وزارة الاعلام (2010). مسیرة الخیر، عمان: وزارة الاعلام، الطبعة الاولی.
یگانه، عباس (1374). عمان، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ اول.