TY - JOUR ID - 68662 TI - بررسی دیدگاه ابن‌عربی در مسئلة جبر و اختیار JO - هفت آسمان JA - JSH LA - fa SN - 2322-4290 AU - جعفری, محمد عیسی AD - کارشناسی ارشد عرفان و تصوف دانشگاه ادیان و مذاهب Y1 - 2009 PY - 2009 VL - 11 IS - 41 SP - 73 EP - 96 KW - ابن عربی KW - جبر KW - اختیار KW - قدرت حادث KW - خلق افعال KW - علم حق KW - اسباب DO - N2 - جبر و اختیار همواره از مسائل مهم و بحث‌انگیز عقیدتی مسلمانان است که به لحاظ تاریخی، ریشه‌های آن را در قرآن و سنت می‌توان یافت. این مسئله در همان نیمه اول قرن اول هجری به عنوان یک دغدغة فکری مهم خود را نشان داد. بعدها با گسترش علم کلام، رویکردهای متفاوتی در این مسئله پیدا شد. این مسئله در عرفان نیز مورد توجه بوده است؛ اما با وجود گذشت چند قرن از ظهور بحث‌های نظری در حوزه­ی عرفان هنوز دیدگاه عرفان جهت تمایز و تشابه خود را نسبت به دیدگاه دیگر متفکران اسلامی نشان نداده است. از این رو کسانی بوده و هستند که دیدگاه عرفا و به خصوص ابن‌عربی را در بحث جبر و اختیار، به جبر (از نوع اشاعره آن) پیوند می‌دهند. نوشتار حاضر (در حد توان خود) تلاش دارد این مسئله را روشن سازد که دیدگاه ابن‌عربی در جبر و اختیار به کجا منتهی می‌شود؟ با توجه به مبانی خاص عرفانی و شواهد نوشتاری ابن‌عربی، می‌توان دیدگاه وی را دست‌کم متفاوت با دیدگاه‌های رایج دو دسته متکلمان اسلامی (معتزله و اشاعره) تلقی کرد. بدیهی است به سبب جایگاهی که ابن‌عربی در عرفان نظری دارد، دیدگاه وی در این موضوع را می‌توان دیدگاه همة عرفا تلقی کرد. UR - https://haftasman.urd.ac.ir/article_68662.html L1 - https://haftasman.urd.ac.ir/article_68662_ecc238fb188065fa226fc100d374d745.pdf ER -