کرمه و سمساره در آیین جینه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد ادیان غیرابراهیمی

چکیده

متون آیینی و مقدس جَینی، دربرگیرندۀ آموزه‌های متنوع فیزیکی، متافیزیکی، زیست‌شناختی، کیهان‌شناختی و... است که شناخت آنها بخشی از مسیر رسیدن به رهایی را تشکیل می‌دهد. یکی از مهم‌ترینِ این آموزه‌ها، آموزة تناسخ است. چرخۀ تناسخ و ارتباط آن با اعمال موجودات، با بررسی دو مفهوم سمساره و کرمه مشخص می‌شود. هر عملی می‌تواند کرمۀ خاص خود را تولید کند؛ و این کرمه به روی روح تأثیر نهاده، سازوکار تولد آیندۀ آن را مشخص می‌سازد. همۀ موجودات هستی را می‌توان بر اساس خلوص و یا آلودگی روحشان به عناصر کرمه‌ای، در چندین تراز دسته‌بندی کرد. این دسته‌بندی از موجودات تک‌حسی آغاز و به خدایان ختم می‌شود.
مسیر سمساره نیز از میان همین ترازها می‌گذرد و هر موجودی بنا به کرمه‌ای که
دارد، در ترازی بالاتر یا فروتر دوباره متولد خواهد شد. هدف نهایی آیین جینه رهایی‌بخشی انسان از چرخة ازلی تولدهای پیاپی است. تناسخ نظامی پیچیده
دارد و می‌توان آن را از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد؛ اما با توجه به اهمیت کرمه و سمساره در این فرایند، نوشتارِ پیش رو این دو آموزه مهم را مورد بررسی
قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


الهی، نور علی (1379)، معرفت الروح، تهران: جیحون.
جنیدی، فریدون (1374)، زندگی و مهاجرت آریائیان بر پایه گفتارهای ایرانی، تهران: مؤلف.
چاترجی، ساتیش چاندار و دریندرا موهان داتا (1385)، معرفی مکتب‌های فلسفی هند، ترجمۀ فرناز ناظرزاده کرمانی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
دانش‌فر، حسین (1374)، زیست‌شناسی (1)، تهران: شرکت چاپ و نشر ایران.
شایگان، داریوش (1375)، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، 2 جلد، تهران: امیر کبیر.
کریشنا داس (1354)، فرهنگ سنسکریت‌ـ فارسی، تحقیق و تصحیحِ محمدرضا جلالی نایینی و ن. ش شوکلا، تهران: [بی‌نا].
ویتمن، سیمُن (1382)، آیین هندو، ترجمۀ علی موحدیان‌عطار، قم: مرکز مطالعات وتحقیقات ادیان ومذاهب.
Chakravarti, A. (1997), SamyaSāra, Delhi: Bharat Jananpith Pub.
Daundas, Paul (2002), The Jains, London: Rout ledge.
Glasenapp, Helmuth Von (1999), An Indian Religion Of Salvation , tr. Der. Jainismus, India: Narendra Prakash Pub.
Herman, L., (2000), The Problem Of Evil And Indian Thought , Delhi: Motilal Banarsidass.
Jacobi, Herman (1965), The Sacred Books of The East, Vol. 22, New York: Oxford Clerendon Press.
Jain, N. L. (1996), Scientific Contents in Prākrta Canons, Varanasi: Pārśvanātha Vidyāpītha.
Jain, S.A. (1992), Reality (English Translation of Sarvarthasiddhi),Madras:Jwalamalini Trust.
Jain, S. C. (1993), P. T. Daulatram's chha hadhala, kusum Jain (ed.), Delhi: Keladevi Sumatira sad Trust.
Jaini, P. S. (2002), Collected Papers on Jaina Studies, Delhi: Motilal Banarsidass Pub.
Johnson, W. J. (1995), Harmless Souls, Delhi: Motilal Banarsidass.
Lishk, S. S. (2000), Jaina Astronomy, Delhi: Arihant International.
Mahony, William (1987), "Karman", in: The Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed.), Vol. 9, New York: Macmillan.
Mardia, K. V. (2002), The Scientific Foundation Of Jainism, Delhi: Motilal Banarsidass Pub.
Sikdar, J. C. (1987), Concept Of Matter in Jaina Philosophy,Varanasi: P.V Research Institute.
Smith, Brian (1987), "Samsāra", in: The Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed.), Vol. 13, New York: Macmillan.
Tater, Sohan Raj (2009), The Jaina Doctrine of Karma and The Science of Genetics, Ed. N. L, Kachhara, Delhi: Read worthy.
Tater, Sohan Raj (N. D.), Karmic Theory in Jaina Philosophy, in: International online Magazine, Jain Vishra Bharati University (Advisor), Berlin: No Pub.
Wiley, Kristil (2003), Essays in Jaina Philosophy and Religion, Satya Ranjan Banerjee (ed.), Delhi: Motilal Banarsidass Pub.