متکلمان برجسته امامی در عصر حضور امامان با تأکید بر منابع رجالی شیعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

کلام شیعه استقلال و اصالت دارد و پیدایش آن به عصر حضور امامان برمی‌گردد؛ ولی برخی مستشرقان و مسلمانان، کلام شیعه را متأثر از جریان فکری اعتزال دانسته‌اند. مطالعه متکلمان شیعه و معرفی آنان در عصر حضور امامان، علاوه بر اثبات اصالت و استقلال کلام شیعه، می‌تواند تأثیرات کلام و متکلمان شیعه بر جریان‌های فکری دیگر را تأیید کند، چنان‌که جایگاه کلام و متکلمان را نزد امامان روشن می‌کند. برای تبیین جایگاه متکلمان شیعه نزد امامان شیعه و چگونگی مواجهه امامان با علم کلام و متکلمان مراجعه به کتاب‌های رجالی معتبر ضروری و مفید خواهد بود؛ چراکه کتاب‌های رجالی عهده‌دار معرفی افرادی است که درباره فنون مختلف، از جمله کلام، فعالیت داشته‌اند و چه بسا آثاری از خود بر جای گذاشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
برقی، أحمد بن عبدالله (1430). رجال برقی، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق.
بیات مختاری، مهدی (1388). الآراء الرجالیة لفضل بن شاذان، چاپ اول، قم: انتشارات میراث ماندگار.
جاودان، محمد (1379). «اندیشه‌های نظّام تحت تأثیر شیعه»، در: هفت آسمان، ش5، ص177-208.
خویی، ابوالقاسم (1403). معجم رجال الحدیث، چاپ سوم؛ قم: مدینة العلم.
ربانی گلپایگانی، علی (1381). «خلافت و امامت در کلام اسلامی»، در: نشریه انتظار موعود، ش4، ص55-76.
رضی، سید شریف (1422). نهج البلاغة، چاپ ششم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم.
سبحانی، جعفر (1382). معجم طبقات المتکلمین، قم: مؤسسه امام صادق.
طوسی، محمد بن حسن (1417). الفهرست، چاپ اول، قم: مؤسسه نشر الفقاهة.
طوسی، محمد بن حسن (1961). رجال الطوسی، چاپ اول، نجف: الحیدریة.
فاضل مقداد (1422). اللوامع الالهیة فی المباحث الکلامیة، تحقیق و تعلیق: شهید قاضى طباطبایى‏، چاپ دوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏.
فرامرز قراملکی، احد (1381). «امامت؛ روش‌شناختی و چیستی»، در: الاهیات و حقوق، ش3، ص117-156.
قهپایی، علی (1387). مجمع الرجال، تصحیح: ضیاءالدین اصفهانی، اصفهان: بی‌نا.
کاشفی، محمدرضا (1384). «کلام شیعه، تأثیرگذار یا تأثیرپذیر»، در: قبسات، ش38، ص113-154.
کشی، محمد بن عمر (بی‌تا). اختیار معرفة الرجال معروف به رجال برقی، تصحیح: حسن مصطفوی، بی‌جا: بی‌تا.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مظفر، محمدحسین (1982). مؤمن طاق، چاپ دوم، بیروت: دارالزهراء.
نجاشی، أحمد بن علی (1432). رجال نجاشی، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.