بررسی مردم‌شناسانه نخل‌گردانی در بزرگ‌داشت امام حسین (ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناسی ارشد مردم شناسی

چکیده

 در این مقاله نگارنده در پی دست‌یابی به اطلاعات مردم‌شناختی نخل‌گردانی است. بدین‌منظور ضمن مراجعه به کتب و اسناد، و حضور مستقیم در میدان تحقیق (شهرستان مهریز استان یزد) از طریق مشاهده مستقیم مشارکتی در مراسم نخل‌برداری، از نزدیک شاهد رفتارها و کنش‌های مردم در این روز بوده است. روشی که از آن بهره برده است ژرفانگر است. همچنین، ضمن بررسی نخل و نخل‌برداری در شهرستان مهریز به صورت میدانی، از ابزاری چون کاغذ، قلم، دوربین عکاسی و فیلم‌برداری، مصاحبه و مشاهده نیز استفاده کرده است.مقاله حاضر می‌کوشد اطلاعات مردم‌شناختی در خصوص نخل، که نمادی از تابوت امام حسین (ع) است، و نخل‌برداری را در شهرستان مهریز نشان دهد و تحلیلی از چیستی نخل‌برداری به دست دهد. در نهایت نتایج نشان داد که نخل نماد شیئی مقدس، یعنی تابوت امام حسین (ع)، است، که مردم در پای آن راز و نیاز می‌کنند و از خدای خود و امامشان به واسطه نخل تقاضای برآورده‌شدن حاجاتشان را دارند. این مراسم نیز، مانند بسیاری از عزاداری‌های آیینی، هم نوعی اعلام عزا و ماتم در پی به شهادت رسیدن امام حسین (ع) و همراهی با ایشان و حمایت از آن حضرت است و هم نوعی مراسم برکت‌خواهی.
 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابن جوزی ابوالفرج، عبدالرحمن ‌بن علی ‌بن ‌محمد (1359). المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، حیدرآباد: بی‌نا، ج8.
اولئاریوس، آدام (1363). سفرنامهٔ آدام اولئاریوس، ترجمه: احمد به‌پور، تهران: انتشارات ابتکار.
بلوک‌باشی، علی (1380). نخل‌گردانی؛ نمایش تمثیلی از جاودانگی حیات شهیدان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
------ (1385). دایرةالمعارفبزرگاسلامی، زیر نظر: کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج14.
دالمانی، هانری رنه (1335). سفرنامه، ترجمه: م. همایون فره‌وشی، تهران: انتشارات ابن‌سینا و امیرکبیر.
دلاواله، پیترو (1348). سفرنامه، ترجمه: شجاع‌الدین شفا، تهران: نشر کتاب.
دهخدا، علی‌اکبر (1364). لغت‌نامه دهخدا، تهران: مؤسسه لغت‌نامه دهخدا، ج20.
ستاری، جلال (1372). مدخلی بر رمزشناسی عرفانی، تهران: نشر مرکز.
فرانکلین، ویلیان (1358). مشاهدات سفر از بنگال به ایران، ترجمه: محسن جاویدان، تهران: نشر بنیاد فرهنگ و هنر ایران.
قاضی‌نسب، مهدی (1385). فرهنگ و تاریخ مهریز، قم: نورگستر.
مستوفی قزوینی، حمدالله (1336). نزهة القلوب، به کوشش: سید محمد دبیر سیاقی، تهران: نشر حدیث امروز.